तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की तुमच्या कारचा एक घटक आहे ज्यामध्ये काही सुंदर मौल्यवान धातूंचा समावेश आहे. तेथे आहे आणि त्याला उत्प्रेरक कनवर्टर म्हणतात.

ही फिल्टरिंग प्रणाली काही दुर्मिळ धातूंचा वापर करून तुमच्या इंजिनमधून हानिकारक ज्वलन उत्सर्जन कमी हानिकारक उपउत्पादनांमध्ये करते. पृथ्वीवरील सर्वात महाग धातू, रोडियम, ज्याची किंमत जवळजवळ $3,000 प्रति औंस आहे, उत्प्रेरक कन्व्हर्टरमध्ये प्लॅटिनम प्रमाणे वापरली जाते.

या पोस्टमध्ये आपण आपल्या उत्प्रेरक कनवर्टरमध्ये किती प्लॅटिनम संभाव्य आहे हे पाहणार आहोत, कसे ते वापरले जाते आणि आपल्याला त्याबद्दल काय माहित असले पाहिजे. हा मौल्यवान धातू सोन्यापेक्षा दुर्मिळ आहे आणि बर्‍याच वर्षांपासून लोकप्रिय चमकदार पिवळ्या धातूपेक्षा अधिक मौल्यवान होता.

प्लॅटिनम म्हणजे काय?

प्लॅटिनम (पीटी) हे रासायनिक घटक दाट, निंदनीय आहे , अणुक्रमांक 78 सह नम्र आणि अत्यंत अक्रियाशील धातू. यात चांदीचा पांढरा धातू आहे ज्याला चांदीसाठी स्पॅनिश शब्द प्लॅटिना हे नाव मिळाले आहे.

तो नियतकालिक सारणीच्या गट 10 मध्ये आढळतो आणि पृथ्वीच्या कवचात आढळणाऱ्या दुर्मिळ धातूंपैकी एक मानले जाते. ही धातू बहुतेक वेळा निकेल आणि तांबे धातूंच्या संयोगाने आढळते. दक्षिण आफ्रिका हा या धातूचा सर्वात मोठा उत्पादक आहे आणि जागतिक उत्पादनापैकी जवळपास 80% उत्पादन या प्रदेशातून येते.

अनेक धातूंप्रमाणे ते अत्यंत अक्रियाशील आणि नैसर्गिकरित्या गंजण्यास प्रतिरोधक आहे. याचा अर्थ असा होतो कीसहज गंजत नाही आणि शतकानुशतके सजावटीच्या धातू म्हणून वापरला जात आहे. दक्षिण अमेरिकेतील काही प्री-कोलंबियन समाजांनी त्यांच्या कलाकृतींच्या निर्मितीमध्ये याचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला.

उद्योगातही या धातूचा उपयोग उत्प्रेरक कन्व्हर्टरपासून प्रतिरोधक थर्मामीटरपर्यंत विविध प्रकारच्या उपकरणांमध्ये आढळून येतो. धातूचे गुणधर्म ते अत्यंत उपयुक्त बनवतात आणि त्याचे स्वरूप देखील दागिन्यांसाठी इष्ट बनवते.

कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टर म्हणजे काय?

जर तुम्ही 1970 आणि 80 च्या दशकात मोठे झाले असाल तर तुम्हाला अधूनमधून आठवत असेल. खिडक्या खाली ठेवून कारमध्ये फिरणे आणि वेळोवेळी सल्फरयुक्त कुजलेल्या अंड्याचा वास घेणे. "तो वास काय आहे?" असे उद्गार काढल्यानंतर कारमधील कोणीतरी तुम्हाला उत्प्रेरक कनवर्टर म्हणून प्रबोधन केले असेल.

या सोप्या उत्तराचा फारसा अर्थ नाही म्हणून चला उत्प्रेरक कनवर्टर प्रत्यक्षात काय आहे ते शोधू या. मूलत: उत्प्रेरक कन्व्हर्टर ही अशी उपकरणे आहेत जी पेट्रोलियमच्या ज्वलनातून होणारे उत्सर्जन कॅप्चर करतात. एकदा पकडल्यानंतर हे धुके कार्बन मोनोऑक्साइड, नायट्रोजन ऑक्साईड आणि हायड्रोकार्बन्स काढून टाकले जातात.

उर्वरित उत्सर्जन नंतर उत्प्रेरक कनव्हर्टरमधून कार्बन डायऑक्साइड (CO2) आणि पाणी (H2O) स्वरूपात सोडले जातात. हे उत्सर्जन पर्यावरणासाठी खूपच कमी हानिकारक आहे याचा अर्थ इंधन जाळण्याची प्रक्रिया अधिक स्वच्छ आहे.

कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टर्समध्ये याचा वापर कसा होतो

प्लॅटिनम हा उत्प्रेरक कन्व्हर्टरमध्ये वापरला जाणारा एक अतिशय सामान्य धातू आहे.प्रक्रियेच्या दोन्ही पैलूंमध्ये भूमिका बजावण्यास सक्षम आहे. उत्प्रेरक कनव्हर्टर प्रक्रियेचे दोन टप्पे आहेत: घट आणि ऑक्सिडेशन.

कपात प्रक्रियेत प्लॅटिनम किंवा अत्यंत महाग रोडियम सारख्या धातूचा वापर सिरॅमिक घटकांना कोट करण्यासाठी केला जातो. नायट्रोजन ऑक्साईड या धातूच्या लेपित घटकांवरून जात असताना ते नायट्रोजन अणूंना रासायनिक संयुगांपासून दूर फाडून टाकतात आणि केवळ ऑक्सिजन (O2) शिल्लक राहतात

उदाहरणार्थ नायट्रोजन डायऑक्साइड (NO2), जळत्या पेट्रोलियममधून सामान्य उत्सर्जन होते तेव्हा प्लॅटिनम नायट्रोजन अणू दोन ऑक्सिजन अणू (O2) किंवा ऑक्सिजन सोडल्यापासून दूर होतो. हा ऑक्सिजन उत्प्रेरक कनव्हर्टरच्या पुढील टप्प्यात वापरला जाईल.

इतर धातूंप्रमाणे प्लॅटिनम प्रक्रियेच्या दोन्ही टप्प्यांमध्ये वापरला जाऊ शकतो, याचा अर्थ तो पायरी दोनमध्ये देखील आढळतो. नायट्रोजन ऑक्साईड्स ऑक्सिजन प्लॅटिनममध्ये कमी केल्यावर, नंतर पहिल्या पायरीपासून तयार होणारा ऑक्सिजन आणि इतर हानिकारक उत्सर्जन यांच्यात प्रतिक्रिया निर्माण करण्यासाठी वापरली जाते.

कार्बन मोनोऑक्साइड (CO) आणि इतर हायड्रोकार्बन्स उत्प्रेरक म्हणून प्लॅटिनम वापरून ऑक्सिडाइझ केले जातात. म्हणजे रेणूंमध्ये ऑक्सिजन जोडला जातो. कार्बन मोनोऑक्साइड (CO) सह ऑक्सिजन रेणू (O2) एकत्र केल्याने कार्बन डाय ऑक्साईडचे दोन रेणू तयार होतात (CO2)

कार्बन डायऑक्साइड हा अजूनही रेणूंमध्ये सर्वात सुरक्षित नाही परंतु तो कार्बन मोनोऑक्साइडपेक्षा खूपच चांगला आहे. अत्यंत विषारी.

कॅटॅलिटिकमध्ये किती प्लॅटिनम आहेकनव्हर्टर?

वाहनाच्या आधारावर कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टरमधील प्लॅटिनमचे प्रमाण 3 ते 7 ग्रॅम वजनात बदलू शकते. अनलेडेड गॅसोलीनवर चालणारी छोटी वाहने खालच्या बाजूस असू शकतात तर हेवी ड्युटी डिझेल ट्रकमध्ये त्यांच्या उत्प्रेरक कन्व्हर्टरमध्ये 7 ग्रॅम पर्यंत असू शकतात.

उत्प्रेरक कनवर्टरमधील अचूक रक्कम वाहनाच्या संभाव्य गरजा आणि ते वापरत असलेल्या इंधनाच्या प्रमाणात आहे. प्लॅटिनम सारख्या सामान्य प्रमाणात पॅलेडियमसह काही ग्रॅम रोडियम देखील प्रणालीमध्ये उपस्थित असण्याची शक्यता आहे.

कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टरमध्ये प्लॅटिनमचे मूल्य काय आहे?

मौल्यवान धातूंच्या किमती सतत बदलत असल्याने अचूक मूल्य बदलते. एकेकाळी प्लॅटिनम सोन्यापेक्षा महाग होता पण काही वर्षांपूर्वी त्याच्या चमकदार पिवळ्या चुलत भावाने त्याला मागे टाकले आणि ते अधिक मौल्यवान राहिले.

२५ जुलै २०२२ पर्यंत प्लॅटिनमचे प्रति ग्रॅम मूल्य $२८.७८ USD होते. याचा अर्थ उत्प्रेरक कनवर्टरमधील प्लॅटिनमचे मूल्य $86.34 - $201.46 पर्यंत असू शकते. हे काही औन्स रोडियम रोडियम $498.34 प्रति ग्रॅम आणि पॅलेडियम $66.62 प्रति ग्रॅम इतके एकत्रित केले आहे, त्यामुळे उत्प्रेरक कन्व्हर्टर इतके महाग आहेत.

कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टर हे चोरांचे लक्ष्य आहेत

उत्प्रेरक कन्व्हर्टरमधील मौल्यवान धातू जसे की प्लॅटिनम आणि रोडियम हे एक मोठे कारण आहे की या ऑटोमोटिव्ह घटकांची चोरी असामान्य नाही. उद्देश असू शकतोएकतर मौल्यवान धातू काढा किंवा तो भाग दुसऱ्याला विकून टाका.

चोर कारच्या खाली रेंगाळतील आणि ग्राइंडरचा वापर करतील किंवा काही वर्णनाचे पाहिले तर कॅटॅलिटिक कन्व्हर्टर अक्षरशः कापून टाकतील. एक्झॉस्ट सिस्टमचे. हे खूप मोठे अंतर सोडेल आणि त्यानंतर वाहनाच्या खाली एक्झॉस्ट धूर सोडला जाईल.

निष्कर्ष

वाहनाच्या आधारावर उत्प्रेरक कनवर्टरमध्ये 3-7 ग्रॅम प्लॅटिनम असू शकते जे या मौल्यवान धातूची किंमत सुमारे $86 - $200 आहे. उत्प्रेरक कनव्हर्टरमध्ये इतर अधिक महाग मौल्यवान धातू देखील असतील त्यामुळे चोर या उपकरणांची चोरी करण्यासाठी वाहनांना लक्ष्य करू शकतो या जोखमीची जाणीव ठेवा.

या पृष्ठाचा दुवा किंवा संदर्भ द्या

आम्ही खर्च करतो तुमच्यासाठी शक्य तितक्या उपयुक्त होण्यासाठी साइटवर दाखवलेला डेटा गोळा करणे, साफ करणे, विलीन करणे आणि फॉरमॅट करण्यात बराच वेळ जातो.

तुम्हाला या पृष्ठावरील डेटा किंवा माहिती तुमच्या संशोधनात उपयुक्त वाटल्यास, कृपया स्त्रोत म्हणून योग्यरित्या उद्धृत करण्यासाठी किंवा संदर्भ देण्यासाठी खालील साधन वापरा. आम्ही तुमच्या समर्थनाची प्रशंसा करतो!